Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) ile ilgili çalışmada artık sona gelindi.
İlk aşamada 1,5 milyon kişinin faydalanacağı düzenlemenin aralık ayı içerisinde Meclis’e sunulması bekleniyor.
Düzenlemenin ayrıntılarına yönelik çok sayıda soru işareti var. EYT çıktığında mevcut aylıkların düşüp düşmeyeceği de bu sorulardan biri.
TOBB ETÜ Öğretim Üyesi Prof. Cem Kılıç, konuyla ilgili NTV’de değerlendirmelerde bulundu.
Aylıkların azalması gibi bir durumun söz konusu olmayacağını söyleyen Kılıç, “Bunlar tamamen uydurma laflar. Mevcut aylıkların azalması nasıl mümkün olur? Burada söylenmek istenen bütçeye yük getirmesi durumunda ileride hükümetler aylık bağlama oranlarını daha da düşürür mü? Zaten şu anda düşük, ben daha fazla düşeceğini düşünmüyorum” diye konuştu.
“NTV’ye Sorun”da Cem Kılıç’a yöneltilen diğer sorular ve yanıtları şöyle:
EYT çıkacak ama prim günü koşullarında değişiklik olacak mı? Ya da kademeli yaş mı gelecek?
Kademli yaş düzenlemesi olmayacak. Sayın Bakan yaş ile ilgili bir düzenleme olmayacağını paylaştı. Prim günü koşullarında da değişiklik olması doğru değil ve açıklamalara istinaden muhtemelen de olmayacaktır. 8 Eylül 1999 öncesinde 4A SGK kadınlar 20 yıl, erkeklerde ise 25 yıl sigortalılık süresi ve 5000 prim günü koşulu tekrar yürürlüğe koyulacak. Bağ-kur’lular içinse 1999 öncesi koşullar kadınlarda 7200 prim günü erkeklerde ise 9000 prim günü, devlet memurları açısından aynı kadınlarda 7200 prim günü erkeklerde ise 9000 prim günü emekli olabiliyordu. Sayın Bakan’ın açıklamalarından koşulların tekrar bu şekilde olması yönünde bekleniyor.
EYT’den kamuda çalışanlar da yararlanacak mı?
Kamuda çalışanlar da EYT’den yararlanabilir. Devlet memuru kadın ve erkek çalışanlar 8 Eylül 1999 öncesi işe girdiyse aynı şekilde yararlanacak. Sayın Bakan’ın 1,5 milyon kişi açıklaması yanlış anlaşıldı. Bu rakam toplam rakamı değil ilk planda sigortalılık süresini ve prim gününü tamamlayanları ifade ediyor. EYT’den faydalanacak kişi sayısı 1,5 milyon ile sınırlı kalmayacak. Eksik sigorta günü ve prim gün sayısı olanlarda gelecek dönemlerde bu kanundan faydalanabilecek.
Bizler KHK ile kamuda kadro alan işçileriz. EYT çıkınca zorunlu olarak emekli edileceğimiz söyleniyor. Doğru mu?
Bu çok teknik bir konu. KHK ile kamuda kadro alan işçiler 696 sayılı KHK ile kadroya geçerek işe başladılar. Ancak bu kararnamenin geçici bir 23. maddesi var. Madde şunu söylüyor, emeklilik için gerekli olan yaş, prim günü ve sigortalılık koşullar tamamlanmış ise kurumlar kadrodaki işçilerini emekli eder. Kadro geçen çalışan kişi yaş kalkınca koşulları sağladığında zorunlu olarak emekliliğe ayrılacaklar.
EYT’de 2000 sonrası için işe girenlere dair bir gelişme olacak mı?
Şu an için böyle bir gelişme söz konusu değil.
Askerlik borçlanmamı yaparsam EYT’li olacağım söylendi. Borçlanmayı ne zaman yapmak gerekiyor?
Askerlik borçlanması kritik bir mevzu. Borçlanmanın yılbaşından önce yapılması gerekir çünkü asgari ücretin yeni yılda değişmesi ile Sosyal Güvenlik Sistemi’ndeki tüm parametreler değişime uğrayacaktır. Borçlanma tutarı yükselecektir. Ancak her askerlik borçlanması bu EYT kapsamına girmez. Askerlik Borçlanması için birinci koşul, eğer askerlik hizmeti henüz işe başlamadan önce yapıldıysa borçlanın derim. Çünkü o zaman sigortalılık başlangıçınızı borçlandığınız süre kadar öne çeker. 96,97 yıllarda askerlik yapan onu borçlanarak öne çekebilir ve EYT kapsamına girer. Askerlik borçlanması 1999 öncesine çekilir ise faydanabilir.
2000 yılında girişim var, doğum borçlanmasıyla EYT’ye tabi olur muyum?
Kadınlar için doğum borçlanması sigorta prim gününü artırır. Erkeklerde olduğu gibi sigorta başlangıcını öne çekmez. Dolayısıyla 2000 yılında sigorta giriş varsa malesef doğum borçlanması yapılsa da EYT uygun hale gelmez.
EYT kapsamına giriyorum. Ama 5000 prim günüm yok. 690 gün eksiğim var. Ben yararlanamayacak mıyım?
Bu düzenleme tek seferlik değil. 8 Eylül 1999 öncesi koşullara ne zaman sahip olunur ise çalışanlar o zaman EYT’den faydanabilecek. Ocak ayında yasa çıkar ise çalışan 690 prim günü eksiğini tamamlayarak emekli olabilir.
Bizler Staj Mağduruyuz. Stajda çalıştık ama tam gün çalıştırıldık. Staj başlangıç sayılırsa EYT’li olabiliyoruz.
Staj mağduriyet alanı olarak ortaya cıkıyor. EYT kapsamına maalesef girmiyorlar umarım bu yönde bir adım olur.
EYT çıkarken maaşların bir kısmı ileride alınacak gibi bir duyum var. Ne derece doğru?
EYT KİMLERİ KAPSIYOR?
Yasanın çerçevesi oluşturulurken öncelikle kapsam belirlenecek. Böylece kimlerin hak sahibi olacağının tespiti yapılacak. Bu sayede yasa çıkar çıkmaz hemen emeklilik hakkı kazanacakların sayısı da ortaya çıkacak.
Genel çerçeveye bakıldığında EYT’li grubu 8 Eylül 1999 öncesinde ilk kez sigortalı olarak çalışmaya başlamış, yıl ve prim şartını tamamlamasına rağmen yaş şartı getirildiği için emekli olamamış sigortalılar oluşturuyor.
Bu tarihten önce sigortalı olanlar için yaş dışında erkeklerde 25, kadınlarda ise 20 yıl sigortalılık süresi şartı var. Ancak bu tarihten önce Emekli Sandığı’na girmiş ya da Bağ-Kur’lu olmuş EYT’liler de mevcut.
Bu tarihten önce SSK’lı olmuş şu anda memur olanlar, primi eksik bulunanlar, farklı kurumlardan prim biriktirenler de bulunuyor. Bütün bunlar ayrı ayrı değerlendirilerek kapsamlı bir çalışma yapılacak.
NTV