AA muhabirinin Bakanlıktan edindiği bilgiye göre, kullanım alanları ve ürünü kullananlar da dikkate alınarak belirlenen riskli ürünler, Dış Ticarette Risk Esaslı Kontrol Sistemi (TAREKS) üzerinden, ithalatta ürün güvenliği denetimine tabi tutuluyor.
TAREKS’e 2022 yılında 2,7 milyon başvuru yapılırken bu kapsamda 240 bin başvuru fiili denetime yönlendirildi ve 3,8 milyar ithal ürün denetlendi. Denetim sonucu 20,5 milyon ürün, ilgili teknik düzenlemesine uygun bulunmadı ve bunların ithalatına izin verilmedi. Oyuncaktan tıbbi cihazlara, cep telefonundan inşaat demirine, ayakkabı ve tekstil ürünlerinden elektrikli aletlere kadar her sektörden ürün bu kapsamda yer aldı. Zaman içinde ithalatçıların daha dikkatli davranmasıyla ret oranları da düştü.
İthalatta ürün güvenliği denetimleriyle bir yandan vatandaşların sağlık ve güvenliği korunurken diğer taraftan kurallara riayet ederek belgelendirme masrafına katlanan yerli imalatçılar bu ürünlerin haksız rekabetinden korunmaya çalışılıyor.
İthalat öncesi risk analizi
Denetimlerin risk esaslı olması nedeniyle ürünlerinde belli standartları sağlamış, bu yönde iyi performans geçmişi olan firmalar yerine, riskli firmaların ve ürünlerin denetimlerine odaklanıldı. Bu kapsamda, 2,5 milyon ürünün, gerekli analiz sonucu “risksiz” bulunmasıyla ithaline izin verildi.
Her ürün ithalatta denetlenemese de bütün ürünlerin uyması gereken teknik düzenleme bulunuyor. Bu nedenle ithal edilmek istenen her ürünün bu düzenlemelere uygun olması şartı aranıyor. İthal ya da yerli bütün ürünler piyasada ürün güvenliği denetimine tabi tutuluyor. İthalat yapıldıktan sonra da ithalatçıların sorumluluğu devam ediyor. İthalatçılar piyasada yapılan ürün güvenliği denetimlerinde cezai müeyyidelerle karşılaşabiliyor.
İthalattaki ürün güvenliği denetimleri caydırıcılık da sağlıyor. Bu yıl daha fazla ürünün denetim kapsamına alınması için çalışma yürütülüyor.
“Türk malı” imajını korumak için ihracatta da denetim
Aynı dönemde, 19 bin başvuru kapsamındaki 12,5 milyon dolarlık tarım ürününün ithalatına, yapılan ticari kalite denetimlerinden geçemediği için izin verilmedi.
“Türk malı” imajının yurt dışında korunması için de ihracatta bazı tarım ürünleri ticari kalite denetimine tabi tutuluyor. Bu kapsamda 2022 yılında 564 bin ton ihraç tarım ürünü denetlendi. İlgili standartlara uygun olmadığı gerekçesiyle ve ülke imajını korumak amacıyla 92,4 milyon dolar değerinde 116 bin ton tarım ürününün ihracına vize çıkmadı.